Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 640 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N" 280

Kraków, Czwartek 5 Grudnia 1901.

Rocznik LIY.

CZAS

(wydamle wlMione),

** PrBfJr nJł: AdminUtrMy* °W«* W K rakowie i arzędy pocztowe.

*A* * « y*»°w*fa«°. b*ndl.; SŁ Karlińskiego wSnkiennioach,

SBBSa

ŁopOM* *^ ° = O ”°wej, Główna trafika, wRynkn głównym

po10hatolkłidUtalML»tySKL°awWl,r?f p0titem " Piep*«y »* aOh*L i. kaidy następny

tabelwyczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy rat7 po 40 hal., następny V 10 hal.

N a d M ) u e (na treeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za kaidy raz.

^otytSko!o^^TH Ł ^K ^ weaLW°TlebinrłdiiennikdwL.Plohna,A.Olszew.

Tn.frtybłi W

Binro dzienników; w N o w y m

:fe=dil’

J’Słset!:sśS!

Bączkowski Courbeyoi pod Paryiem rae V 8 K /e fo?S)"w7’

p::

w”ffi=’,

f/as

i,» .

H.feoidMhmid,*aST,TS^talSiŁiK

feai

W P Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

Adres Bedakoyi; nl. iw . Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 60.

Kraków 5grudnia.

Jeśli z zupełną słusznością zarzuca się

rządowi austriackiemu, że nader niewła

ściwie straszy Izbę poselską rozwiązaniem,

uie odpowiadającem

obecnym warunkom

parlamentarnym, to inny zarzut, z którym

się równie często spotkać możua, wydaje

nam się zupełnie bezzasadnym. Zarzut to,

że gabinet nic się nie troszczy o urucho

mienie parlamentu, że szef rządu nie

przybywa na ciągłe konferencye

»sana

cyjne" u prezydenta Izby, że wprost odma

wia udziału w usiłowaniach usunięcia ba

lastu nagłych wniosków z porządku dzien

nego i t p. i t. p, Wniosek stąd prosty

i oczywisty: p. Koerber nie chce parla

mentu, pragnie się go pozbyć za wszelką

cenę. W tę kwestyę psychologii p. Koer

bera _na dziś się nie wdajemy bliżej, ogra

niczając się do stwierdzenia, że, aby pra

gnąć pozbycia się Izby, trzeba mieć w kie

szeni coś więcej, jak upoważnieuie do roz

wiązania Izby!

Nam się jednak zdaje, że wstrzemięźli

wość i odporność p. Koerbera da aię wy

tłómaczyć nawet bez posądzania go o tak

ezarue zamiary — trzeba tylko, aby ją

zrozumieć, badać nietylko psychologię szefa

gabinetu, lecz także taktykę obecną partyj

parlamentarnych. Każde wdanie się preze

sa gabinetu w rokowania z jakiemś stron

nictwem, które właśnie zawaliło drogę do

porządku dziennego naglącymi wnioskami,

pociąga za sobą — targ: dobrze, cofniemy

to lub owo, ale żądamy za to tego lub o

wego. Ów Fressl czy Stein, który pod

uiósłszy rękę do góry, grozi czterema czy

czternastoma nagłymi wnioskami, nie jest

wcale takim wyjątkiem, jakby się na po

zór zdawało. Iune partye ,poważniejsze"

robią to samo w ciszy gabiuetów kouferen

cyjnycb, co tamci w pełnej Izbie. Uczynio

na ze strony prezydenta ministrów propo

zycya cofnięcia jednego wniosku wywołuje

targ, który, jeśli rząd UlC UIM KttlJ/Ihulw MttV

przed najdzikszą pretensyą, kończy się’gro*

żbą dziewięciu nowych wniosków nagłych.

A przecie w tych usiłowaniach idzie

w pierwszej linii o byt parlamentu i stron

nictw, a nie rządu.

Cóż naturalniejszego

w tych warunkach, jak myśl: usunąć zu

pełnie rząd z tej całej gry, zostawić par

tye i frakcye między sobą — to przynaj

mniej jedna drug ej stawiać nie będą po

stulatów, więc zabraknie terenu do ciągłe

go szantażu. Zresztą, jeśli tak stronnictwa

pozostaną same między sobą i przestanie je

drażuić widok rządu, który może szafować

koucesyami, może sobie łatwiej przypomną,

że właściwie to ciągłe rewolwerowanie jest

RoczniceGrunwaldu.

strzelaniem do siebie samego. Nie chcemy

pytać, czyja w tem wina, ale faktem jest,

że na sam widok prezesa gabinetu ze

wszystkich kątów Izby powstają ,postu

laty" i schodzą się przed ławą rządową,

a po czteroletniej obstrukcyi postulat zna

czy tyle, co okazya do groźby, oczywiście

u tych stronnictw, których taktyka parla

mentarna polega na wymuszaniu — a takich

jest dosyć. Może to więc trafna metoda,

nie pokazywać się im po prostu na oczy.

Istotnie powiadają, że p. Koerber nietylko

nie uczęszcza na posiedzenia zwierzchników

klubów, radzących nad dobrem ojczyzny,

lecz nawet coraz rzadziej i coraz krócej

zjawia się na posiedzeniach Izby. Oczywi

ście parlamentarni psychologow ie tłomaczą

to sobie teoryą, że szef rządu już przestaje

dbać o Izbę i że zrezygnował z jej współ

działania. Tymczasem rzecz możliwa, że p

Koerber właśnie w teu nowy sposób oka

zuje swą dbałość o przyszłość tejże Izby

Dotychczasowe doświadczenia, prawda

że bardzo niedawne, przemawiałyby nawet

za tą taktyką. Pozytywne usiłowania i

wysiłki p. Koerbera, aby wyperswadować

różnym partyom różne niepotrzebne rzeczy,

jeśli nie były całkiem bezskuteczne, to przy

najmniej nie stały w żadnej proporcyi do

skutku.

Tantae molis trat, musiał uieraz

wzdychać p. Koerber, kiedy mu się udało

po ciężkiej pracy z dziesięciu naglących

wniosków usunąć jeden.

W poniedziałek

tymczasem, kiedy piezes gabinetu powie

dział: radźcie sobie sami! — prowizoryum

budżetowe w pierwszem czytaniu otrzymało

zaraz pierwszeństwo przed wszystkimi na

glącymi wnioskami, bez postulatów, bez

gróźb, bez koncesyi. Przeciwnie, równocze

śnie minister oświaty, bez względu na groź

bę naglącego wniosku, przemówił do ru

skiej deputacyi w sposób, w jaki przystoi

rządowi przemawiać do rozzuchwalonych

d!ugą bezkarnością młodzików, w sposób,

od którego niestety odwykliśmy oddawna!

*=”"’j -’

—

"-*pwno mołi=J=

Koerbera wykazuje wcale niezły sukces.

Zobaczymy, czy się utwierdzi przy drugiem

czytaniu prowizoryum budżetowego? —

Uwzględniając nastrój wszystkich stron

nictw, o którym mówiliśmy wczoraj, uw zglę

dniając mianowicie, że żadne z nich nie ma

naprawdę ochoty ni zamiaru rozbijać Izby,

należałoby stawiać horoskop bezwarunkowo

pomyślny. Tylko że w parlamencie austrya

ckim tylekroć już działy się rzeczy, któ

rych nikt nie chciał, a jego stronnictwa

doszły do takiej wprawy w osiąganiu re

zultatów odwrotnych, jak te do których

dążą, że, mimo całą niezwykłą jasność o

becnej sytuacyi, il ne faut jurer de rien !

Korespondencya ,,Czasu’:

Wiedeń 4 grndnia.

( = ) We wczorajszym liście podałem autenty

czny tekst odpowiedzi ministra oświaty Dra Har

t]a na przemowę reprezentanta młodzieży ruskiej.

Odpowiedź była ostra, a jednak wobec niebywa!

łego zelżenia senatu akademickiego, stosnnkowo

jeszcze łagodna. Odnosiła się ona głównie do de

monstracyj w uniwersytecie lwowskim, nie wda

jąc się bliżej w meritum petycyi o uchwalenie

ruskiego uniwersytetu.

Sprawa ta traktowaną będzie prawdopodobnie

w Izbie na tle naglącego wnioskn p. Romańczu

ka i równolegle z wnioskiem słoweńskim o uni

wersytetcie w Lublanie. Nie wiem, jaka na po

afnej naradzie Kola polskiego zapadła nchwała,

Bądzę jednak, źe skoro na razie tylko o na

głość idzie, Koło ani w jednym, ani w drogim

wypadka za nagłością głosować nie może. W ża

dnym parlamencie świata nie przyjdzie n:komu

na myśl w naglącym wniosku domagać się zało

żenia uniwersytetu lub chociażby jednego fakul

tetu. Przypomnijmy sobie tylko, jak dłngo zabie

gał kraj cały o faknltet medyczny we Lwowie,

a jednak Kolo polskie nie ociekało się aż do na

glących wniosków. Nagle, w wyjątkowych wy

padkach, wyłonić się może potrzeba nowej szkoły

Indowej, ale nigdy nniwersytetn. Ciężko zawinili

ci, co przemawiali do młodzieży rnskiej tak, jak

gdyby kwestya uniwersytecka dała się z dnia na

dzień rozwiązać — a dodaję z góry, że nie czy

nili tego rnscy posłowie. Z ust jednego z posłów

rnskich słyszałem, że stndenci rnscy wyrażali

przekonanie, że byle »przerazić" trochę rząd i

parlament, a jutro uniwersytet rnski będzie otwar

ty. Wynająć dom, poustawiać ławki i katedy, za

wiesić szyld — oto i uniwersytet gotów! Kto i jak

będzie wykładał — mniejsza o to, byle wykładał

po rnskn.

Zajmnjącem jest stanowisko, jakie zajmnją

w tej sprawie ci poiscy słowianofile, którzy na

stosnnki na Rnsi patrzą przez okulary, zamglone

łzawemi damkami nkraińskiemi i wszelakiego ro

dzaju poezyą. Kto jak kto, ale s’owianofil z pe

wnością sprzeciwiać się powinien założeniu odrę

bnego uniwersytetu ruskiego. Rozumiem, że do

magali się Czesi uniwersytetu, by wyzwolić się

z pod wpływa niemieckiego; rozumiem z tego

stanowiska także żądanie Słoweńców, nie wdając

się zresztą w ocenę realnych warunków — ale

inaczej przedstawia sięt sprawa, skoro idzie o kraj,

szkodzi,* jak’ BĘKĄ)-ł,pc,tatóa«Cj ’enrad vAa..J^ie.,z.a

przytoczę, co w tej sprawie powiedział poseł

Grek, a co przez całe Koło zostało przychylnie

przyjęte. Stanął on mianowicie na st =nowiskn, że

sprawie słowiańskiej zaszkodzić tylko m i e roz

dział wszechnicy, bo usunie wszelki kontakt po

między młodzieżą, a co najgorsze, stworzy dwa

odrębne światy, które obok siebie żyjąc , jednak

nawzajem |się nie rozumieją. Umyślnie przyto

czyłem głos pos. Greka, bo jego Rasini sami

chyba za wroga swej narodowości poczytywać nie

zechcą.

Słoweńcy, chcąc korzystać z wyższego wy

kształcenia, nczyć się mnszą w zakładach nie

mieckich, bo największe słowianofilstwo nie po

może Słoweńcowi do zrozumienia cdczytów pol

skich lnb czeskich. Rnsinom jednak język polski

żadnej nie sprawia trudności, co najmniej więc

sprawa uniwersytetu ruskiego nie jest nagłą ;

utrakwizm zaś de facto istnieje i stopniowo roz

wija Bię ijrozszerza. Emigracya studentów ruskich

na wszechnice niemieckie w Czerniowcach ,czy

Wiedniu byłaby tylko wodą na młyn niemiecki,

bo czyż nie ośmiesza całej wzajemności słowiań

skiej ten, kto, żeby nie słnchać wykładów poi

skich, ucieka się do wykładów niemieckich!

Cała ta agitaeya ma jeszcze i to do siebie, że

posługuje się fałszem i szerzy na zewnątrz kłam

stwa. Pewni posłowie rnscy, a za ich przykładem

młodzież ruska w Wiedniu, opowiadają istne co

da o »prześladowaniu" Rnsinów w Galicyi i sze

rzą opinię taką, że o. p. zdarza się, iś wytrawni

znawcy stosnnków anstryackich, posłowie czescy

lnb niemieccy, z wielkiem zdziwieniem, a nawet

niedowierzaniem, dowiadują się z ust polskich, iż

połowa szkół ludowych w Galicyi jest ruską, a

liczba gimnazyów raskich najzupełniej odpowiada

liczebnemn stosunkowi pomiędzy kształcącą się

młodzieżą obn narodowości.

Obok tych ogólnych i znanych względów, w mi

nisterstwie oświaty, w którem istotnie rządzą się

we wszystkiem jedynie rzeczowymi względami,

podnoszą przeciw tej agitacyi przedewszystkiem

zarznt, że według dzisiejszego rzeczy staną Rusi

ni nie mają absolatnie potrzebnej liczby sił pro

fesorskich. Że ten czy ów chciałby zostać profe

sorem, nie zastępuje bynajmniej brakującej nau

kowej kwalifikacyi, a ministrowie oświaty mają

tę właściwość, że z wielkim skeptycyzmem zwra

cają się do »wielkości," czysto lokalnych Umiejęt

ność jest istotnie międzynarodową, a o rzeczywi

stym uczonym dowiaduje się świat, chociażby pi

sał w najmniej rozpowszechnionym języka. Przy

pomnę przykład: Kiedy polonizowano przed laty

oniwersytet lwowski, nie tylko nie brakło odpo

wiednich kandydatów na katedry uniwersyteckie,

ale okazało się, że uie istniała ani jedna wszech!

nic* niemiecka, w której nie byłoby jednego, lnb

więcej Polaków profesorów,docentów lnb asystentów.

W latach aiedmdzieaiątych na Wszechnicy

w Strassbnrgn, gdzie panował dnch praski, z pe

wnością nieprzychyluy Polakom, zatrudnieni byli,

jako docenci i asystenci, uczeni tacy, jak Rosta

fiński, Wróblewski (fizyk), Grabowski (chemik),

Rydygier (dzisiejszy rektor lwowski), Godlewski

i inni. Tożsamo było we Wrocławiu, Berlinie i in

nycb wszechnicach niemieckich, tożsamo w Szwaj

earyi, a nawet we Francyi. Nie trzeba więc

było »odkrywać" profesorów polskich, bo świat

aczony dawno jnż ich byl odkrył. Dr Rostafiński,

zanim został profesorem w Krakowie, napisał

znakomite dzieło o kryptogamacb; Wróblewskie

go znał świat caly z doświadczeń o zgęszczaniu

fii w języku francuskim — srowem,

nie Bznkał przez katedrę patentn na uczonego,

ale, jako rzeczywisty uczony obejmował katedrę.

W tem właśnie tkwi różnica, której młodzież, ja

ko taka, nie widzi, a posłowie rnscy widzieć nie

chcą.

_________

Rzym 3 grndnia.

(S.) . Dla ocenienia ogólaej sytuacyi politycznej

najlepiej poslnżyć się barometrem giełdowym

Otóż barometr ten wykazuje stan pomyślniejszy.

Papiery włoskie idą w górę, czego już oddawna

nie było. Prasa, omawiając ten fakt niebywały,

podkreśla że jest on ,wypływem zaufania, jakie

wzbudza polityka obecnego gabinetn".

Bądź co

bądż, gabinet obecny Zanardelłi’ego, opierając się

na krnehej bardzo większości, ma jedaak widoki

dłuższego utrzymania się przy władzy. Zawdzię

cza to wyczerpania się starych partyj, zarówno

liberalnej, jak umiarkowanej, które zużyły się

lnb też skompromitowały.

Ogólna opinia domaga się obecnie stanowcze

go usunięcia wykrytych skandalicznych nadużyć

i nieporządków, a gabinet obecny ma tę nie

wątpliwą zasługę, te przynajmniej okazuje dobre

chęci. Na pierwszym planie jest oczywiście upo

rządkowanie gosj odarki neapolitańskiej, zamknię

tej olbrzymim deficytem - dziewięciu i pół mi

liona lirów! Po raz pierwszy śledztwo, prowadzo

ne przez senatora Saredo, doprowadziło do pozy

tywnych wyników. Cała stara klika, ,camorra ",

wyzyskująca i łapiąca bezczelnie przepiękny

Neapol, mnsiała nsnnąć się od rządów. Jest więc

nadzieja, że Neapol zacznie się przeobrażać na

modłę enropejską. Nowa rada miejska jnż się

ukonstytuowała. Rządy w niej objął nowy znpełnie

żywioł: zachowawczo-monarchiczny; obok nieb

zasiada jakiś dziesiątek socyalistów.

Po Nea

polu przyszła kolej na znaczne, bo 115,000 mie

szkańców licząca, miasto sycylijskie Katanię. I to

znowu zasiadł królewski komisarz; dawną zaś

radę gminną rozpędzono na cztery wiatry.

Uporządkowanie gospodarek gminnych, zwła

szcza Włoch południowych, to praca dinga. Trze

ba tn wyplenić zakorzenioną przez lata kornpcyę.

Zresztą nietylko gospodarki gminne, lecz gospo

darka pańswowa woła o naprawę. Przedłożony

przez ministra finansów projekt reformy podatków

ma być próbą, zmierzającą do obniżenia lnb znie

sienia nawet podatków konsnmcyjnych od naj

niezbędniejszych artyknlów żywności, w pierwszym

rzędzie od mąki. W innych wydatkach rządo

wych również głoszona jest dążność do reform.

Obeony minister oświaty, Nasi, wydal szereg no

wych przep sów, regulujących administracyę szkol

ną. Reforma ta zmierza do skuteczniejszego ską

pienia władzy w ręku ministra i nsanięcia biuro

kratycznego formalizmu.

Na poln polityki kolonialnej włoskiej zaznacza

się z jednej strony zrywanie z dawnemi ut; p=arni

prowadzenia polityki mocarstwowo-koloniainej, któ

ra doprowadziła do klęski pod Adoą; natomiast

występuje silniej myśl otoczenia opieką natural

nych łożysk emigracyjnych włoskich. Związek

z Argentyną dąży do tego, by tamtejszy, liczny

niezmiernie żywioł włoski, otrzymać w skąpieniu.

Utrzymać poczucie narodowości i ka!tary włoskiej

staje się ?adaoiem tego rucha. O to samo starają

się Włosi w Tunisie, stąd z takim eotuzyazmem

powitano w prasie wiadomość o otwarcia tamże

nniwersytetn Indowego, włoskiego.

Zdaje się, że wogóle w tyciu Włoch następu

nej polityki. Charakterystyczne’ ’ohw(etfćbiF

zwrot ten rznca zasadnicza polemika, stoczona

w ostatnich czasach na łamach p sm włoskich.

Polemikę tę zainaugurował najwybitniejszy talent

skrajnej lewicy republikańskiej, Sacchi, artyku

łem umieszczonym w Nuov a Antologia. Rdzeń

jego wywodów tkwi w uznaniu konieczności zej

ścia w polityce z dziedziny abstrakcyi na pole

praktycznych stoeucków i praktycznej pracy. A

więc mylą się republikanie, jeśli myślą, te po

myślność Wł =ch zacznie się dopiero od chwili,

kiedy zapanuje republika. Tak samo mylą się

monarchiści, jeśli sądzą, że istota ich codzien

nej polityki ma polegać na ciągiem bronieniu mo

na cbii. Sacchi i jedno i drugie nazywa ,,fetyszy

zmem ideałów pi 1.tycznych. Sacchi — jak wia—

Pamiętuy dzień wtorkowy, dzień ,Rozesłania Apo

stołów" -

15 lipca 1410 r.

miał się jnż ku

schyłkowi... Zachodziło słońce nad pobojowiskiem

grnnwaldzkiem. Pracę bojową owej pamiętnej

doby trynmfn nad Krzyżakami zakończył _wieczór

oicby, pogodny, po dnia pełnym znoją i niezmier*

nej grozy na ziemi, po burzliwych, kilkakrotnie

zrywających się wichrach w przestworzach, góra

jących nad polami, ugorami i dąbrową leśną, za_

mykająeemi pole walki, którą późniejsze lata i

wieki nazywały bojem Grunwaldzkim...

Na pobojowisku, przesiąkniętem krwią rycer

stwa obu wojsk walczących, zasłanem trupami,

rannymi, nłamkami skruszonych zbroi, połama

nych mieczów, ciałami obalonych koni, niepodo

bna było znaleść wypoczynku po tym całodzien

nym trądzie orężnym... Król Władysław Jagiełło

późnym jnż zmierzchem pociągnął w kiernnkn

północnym od pobojowiska, drogą, prowadzącą do

Malborga, i na nizinach bagnistych, *śród łęg°w,

obramowanych krzakami, o ćwierć mili od Krwa

wych pól tylko co skończonego bojn, tymczasowy

obóz zatoczył.

Trud bojowy był chwilowo skończony.

Pogromu potęgi krzyżackiej nad Dolną Wjsłą

dokonano, acz w pierwszej chwili należycie nie

zeznawano całej wielkości własnej przewagi....

Pobożna myśl Władysławowa pragnęła wnet skła

dać Bogn dziękczynienie za ów dzień chwały:

siły fizyczne jednak wyczerpanemi były zupełnie.

Odłożono modły uroczyste, dziękczynne do na

stępnego poranku, a tymczasem należało myśleć

o wypoczynku, pokrzepieniu rycerstwa, które ca

łodziennem mocowaniem się z Krzyżactwem, ca

łodziennem żniwem krwawem znnżonem się eauło

^ N a w e T ówczesnych, średniowiecznych lndzi moc

niezwykła wyczerpana została, wśród wielogodzin

nych, krwawych zapasów... Nie wydoskonalonym

kunsztem wojskowym, nie siłą myśli, nie kombi

nacyami wodzów, poruszających masami wojsk,

ale pięści mocą, osobistą cdwegą szalorą poje

dynczych jednostek, trudem ramion żelaznych,

niełacno omdlewających, odnoszono wówczas zwy

cięstwa ..

Pod Grunwaldem walczono do zmierzchu, bez

żadnego posiłkn, walczono więc do zupełnego wy

czerpania s ił ..

, K ról Władysław - mówi Dłogosz, który w lat

pięć po zwycięztwie grnnwaldzkiem na świat

przyszedł, a słyszał o niem wielekroć opowiada

nia Zbigniewa z Oleśnicy i własnego ojca, co tam

walczyli - król, przybywszy stanowisko w rze

czone bagna, zsiadł z konia, zaaim ma na

miot przyrządzono, strudzony pracą i upałem, »po

łożył się w cienia, pod krzakiem jeżynowym, na

nsłanem z liści jaworowych łożn, mając przy so

bie jednego tylko Zbigniewa z Oleśnicy, pisarza

królewskiego" ’).

Do późnej nocy, omal nie do świta, król czu

wał pod oponą rozbitego naprędce namiotą, przez

całą noc bowiem wracały oddziały ścigające siły

nieprzyjacielskie, rozproszone, cofające się. Przy

prowadzano wciąż znakomitych jeńców, ujętych

wśród pogromu, przynoszono zdobyte trofea i do

biegały coraz to nowe wieści, świadczące s_woją

treścią, jak zupełnym był tryumf oręża polskiego,

jak strasznie się zachwiała przewaga germanumu

na Dolnej Wisły pobrzeżn.

Jedna z tych wieści, które jnż nocą do wezgło

wia Jagiełłowego dobiegały, opowiadała, że osta

tnim ciosem dla rozbitych hufców krzyżacki_ch

było wtargnięcie naszego rycerstwa do obozn nie

przyjacielskiego.

Kn końcowi bitwy, gdy jedne szyki rycerskie

Krzyżaków legły tropem, inne w rozproszeniu,

w ucieczce, w wi§zach ocalenie znajdowały, je

szcze inne wśród taborów i wozów swego obo

zu szukały obrony — i z tej ostoi, Da poz_ór bez

piecznej, a jnż ostatniej, żołnierz polski ich wy

parł, zdobywszy obóz W. mistrza i złnpiwszy do

szczętnie tabory nieprzyjacielskie.

Znalazło wojsko Jagiełłowo w obozie zbrojnych

mnichów, pewnych widocznie przyszłego tryumfa,

kilka wozów, naładowanych okowami, dybami, łań

cnchami, któremi pętać mieli Polaków... Znalezio

no żagwie do podpalania wsi polskich... Stało się

wszakże w rzeczywistości wcale inaczej: nie wed

le dumnych przewidzeń Germanów.. . Los od nich

tym razem odwrócił swe oblicze i, jak głosiła

pieśń nasza, owoczesna — przez wiek cały i dla

żej śpiewana... »Obóz, działa, wszystko wzięto, —

Tak Niemcom pycbę odjęto, Łańcuchy, co zgoto

wali, — Temi je nasi wiązali". .. ’). Co więcej,

tak dalece pycha niemiecka zajęta była przyszłym

tryumfem, iż tabor krzyżacki obfitował w beczki

win wybornych, przygotowanych do przyszłej uczty

zwycięzkiej... Beczki rozbiły wojska królewskie,

z rozkazu swych wodzów, aby żołnierz tryumfu

jący nie nadąży) napojów: fale wina »zmieszane

z krwią ludzi i koni* — spłynęły na poległych,

na niwy pobojowiska, ,wylały aż na łąki pobliz*

kiego Tanneobergn".. . tworząc strnge, wartkim

biegiem płynącą, unosząc pokruszony oręż, szcząt

ki tarcz rozbitych, odzieży poszarpanej...

, Stąd nrosła powieść bajeczna — d daje Dla

gosz, omal nie naoczny świadek wypadków, że

w owej bitwie tyle krwi rozlano, iż nakształt po

toku wezbranego płynęła" *). Król w bardzo pó

źnej godzinie mógł się wreszcie udać na spoczy

nek, wysłuchawszy z radosnem sercem wieści

tycb wszystkich. Zanim jednak nsnął na łożn o

bozowem wydał rozkazy, aby nazajutrz cale ry

cerstwo zgromadziło się na modły dziękczynne i

stanęło n przenośnej kaplicy z jeńcami i zdoby

temi chorągwiami.

Stało się wedle woli królewskiej.

Już kur był dwakroć zapiał, gdy Bogata, wo

źny królewski, obwieścił wojsku ów rozkaz, do

dając, iż obóz ma trzy dni pozostać na temże

stanowiska.

Spełniono rozkazy w godzin niewiele...

’) Długosz, ks. XI, atr. 69 i nast.

’) ,Pieśń o praskiej porażce, która aię stała za

króla Jagiełła Władysława, r. 1510 napisana*.. . M

Bielaki o niej mówi, iż za jego czasów powBzeck

nie była znaną i śpiewaną. ..Leon Rzyazczewaki

po raz pierwszy ją wydrukował z rękopisom w r. 1843.

*) Długosz — 1

Stawili się wazyacy ze zdobytymi proporcy.

z chorągwiami wydartemi z dłoni nieprzyjaciół,

z przedniejszymi jeńcy... Przybył na dziękczynne

Te Deum i Jagiełło, lecz tak »ochrypły" po wczo

rajszej potrzebie, »od głośnego wołania i krzy

czenia podczas bitwy, le i w tym dniu i w na

stępnym, z trudnością i ledwo z bliska, można

go było zrozumieć"... *).

Przenośna, z chórem i naw ą, świątynia obozo

wa, którą wszędzie podczas wypraw i podróży

dłuższych za Jagiełłą wożono, i w miarę potrze

by Hstawiano, cdemknęła swe podwoje płócienne

królowi i rycerstwu przedniejszemn. Przy wielkim

ołtarzu odprawiano w niej trzy msze św. śpie

wane, dziękczynne, a przy bocznych msze żało

bne za poległych, swoich i nieprzyjaciół...

Zdobyte różnobarwne chorągwie powiewały do

koła płóciennych ścian świątyni; brańcy zaś, u

jęci we wczorajszym boju zdała tworzyli koło,

niby mnr otaczający obejście królewskiego ora

toryum...

Wieści o szczegółach pogromu krzyżackiego

nie przestawały wciąż nadpływać do namiotu Ja

giełłowego... Płynęły noc całą i dzień następny.

Najpoważniejszą była ta, co głosiła o zgonie

W. mistrza Zakonn. Ze zdamieniem ją przyjęto.

Nie były to wszakże czcie słowa... Stanął przed

obliczem królewskiem rycerz Mszcznj ze Skrzyn*

na, herbu Łabędź, ze swym towarzyszem bojowym,

Jnrgą, mówiąc, że W. mistrz Ulrich ron Jangin

gen pcległ, a na dowód prawdziwości słów swych

przynieśli kosztowny relikwiarzyk, zdjęty przez

rzeczonego Jurgę z piersi poległego.

Zgon W. mistrza nznpełniał klęskę mocy nie

mieckiej , podnosząc znaczenie zwycięstwa J a

giełłowego.

Tryumfator powitał tę wieść z żałością i łzami

prostacze, dalekie od pychy i chełpliwości, a ko

rzące się przed majestatem Bożym serce kró

lewskie nie mogło się oprzeć zdumieniu, patrząc

na to niezwyczajne losów igrzysko, obalające wy

niosłych...

,Patrzcie, rycerze moi — rzekł Jagiełło - jak

zgubną jest pycha i wyniosłość wobec

Oto ten, który wczoraj tyle królestw i państw

swojema przeznaczał panowaniu, któremu zdawało

się, że w potędze nie miał sobie równego, leży

)ozbawiony wszelkiej pomocy, nędznie zabity ..

okaznjąc swoim upadkiem o ile duma niższą jest

od pokory"...

I tn znown z głębi dncha, przejętego czcią i

wdzięcznością niezmierną dla btwórcy, począł król

dziękczynne westchnienia wznosić kn wyżynom

nieziemskim, mocno wierząc, że w tym razie moc

Boża bezpośrednio działała, druzgocząc pysznych

broniąc jego lud skrzywdzony...

Stanowczy pogrom pod Grnnwaldem potęgi

Zakonn Krzyżackiego, starcie mocy niemieckiej

w ziemiach Wisły Dolnej odbiły się wrażeniem

nader silnem w umysłach i tych pokoleń, które

walczyły i pokoleń późniejszych.

—

Dłngo u

nas to zwycięstwo ogół narodn pamiętał , długo

niem się chlubił... dłngo za nie Bogn dziękował...

W umysłach rycerskich tłumów owoczesnych po

koleń powstała pieśń o tej chwale narodowej —

»Pieśń o pruskiej porażce", pieśń gmina orężnego,

nieknnsztowna, prostacza, wybornie wszakże w ska

zująca, j a k ogólnem było przekonanie, że moc

nadprzyrodzona pragnęła tą porażką nkazać, iż

niema na ziemi siły, którąby nie mogła w proch

się rozsypać...

Jagiełłowi rycerze tak o tej »porażce praskiej"

śpiewali: .. - » Po tej bitwie stał się koniec —

Wtem do Polski posłań goniec — Iż król wygrał,

a mistrz stracił — I gardłem tęgo przypłacił...

Tak ci Pan Bóg hardość traci - - A pokorę hoj

nie płaci — Sprawiedliwość w bitwie znnże —

Daj tak zawżdy wygrać Boże"...

Pieść niesłusznie jednak twierdziła, iż .po tej

bitwie stał się koniec"...

Nie. Koniec z Krzyża

kami, podobnie, jak z każdą siłą brutalną, nie

łatwo się wytwarza.

Król caly szereg bojów zniewolony był stoczyć,

cały szereg oblężeń grodów obronnych odbyć,

a najważniejszym był bój pod Koronowero, zanim

wrócił do swej stolicy...

Maryąn Dubiecki.

(Ciąg dalszy nastąpi).

*) Długosz — 1

- °"" " . T 104* *^rsuisfpgur,^

****«««*....

.. l _h i«*«*«.s***petusszi__ ,

FFńiiaerata

wymoiI:

»F Krakowie w miejsca

*° °°ty ro* »»a kwartał na 1 miesiąc

Hueetą w państwie Auiłtryaekiem

..............................................

40koron 10 koron 3 kor. 60 bil .

Niemfeokiem . !

..............................................

48korou 12 korou 5 kor. -

do Włooh, Frauoyi, Anglii, Belgii sżwaielrv"i T,,,UJ

°°

14 koron 5 kor. 60 bal.

’Mk»

»*«

°k»

aemaajgaifaa

«»^ssn^i

«a

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu